صنایع فرایندی به طور ذاتی با مخاطراتی مواجه هستند. حوادث پرشماری به صورتهای مختلف در این صنایع رخ میدهند نمودار عینی این مسئله به عنوان ریسکهای این صنایع هستند. در نقطه مقابل رواج حوادث کوچک و شبهحوادث، حوادث عمده به طور ویژهای کمشمار هستند. از این رو تصمیمگیران معمولاً در مورد اتخاد تصمیمات لازم برای مقابله با این حوادث مردد هستند و مسائل اصلی که میتوانند به خروجیهای فاجعهباری منتهی شود را نادیده میگیرند، مسئله هزینه پیادهسازی ایمنی در این بین نیز عامل مهمی است. با وجود این، هزینه یک حادثه غمانگیز بسیار بیشتر از هزینهی اجتناب از آن است.
اهمیت بیبدیل ایمنی در طول دههها به توسعه روشهایی برای اندازهگیری آن از طریق ارزیابی ریسک انجامیده است. به طور کلی در یک دسته میتوان روشهای ارزیابی ریسک را به چهار دسته کیفی (qualitative)، نیمهکمّی (semi-quantitative)، کمّی (quantitative) و ترکیبی (hybrid) تقسیم کرد. در این بین روشهای کیفی و کمّی رواج بیشتری دارند. روشهای کیفی بنیان و پیشنیاز حدوداً هر نوع ارزیابی دیگری هستند.
در بین روشهای ارزیابی کیفی ریسک، چند تکنیک آنالیز و شناسایی ریسک از اهمیت و جایگاه ویژهای برخوردارند. روشهای HAZOP به عنوان روش آنالیز مخاطرات درون سیستمی و روش HAZID به عنوان روش آنالیز مخاطرات برونسیستمی، تکنیکهایی هستند که تبدیل به مطالعات استاندارد صنایع فرایندی شدهاند.
HAZOP
HAZID
|